SZANOWNI RODZICE/OPIEKUNOWIE
Aby terapia logopedyczna przyniosła pozytywne efekty, konieczna jest współpraca logopedy i rodziców/opiekunów dziecka. Rezultat terapii zależy w bardzo dużym stopniu od systematycznych ćwiczeń
w domu, najlepiej codziennie około 10 - 15 min.
Porady:
- „Nie mów do dziecka, ale rozmawiaj z nim”, rozmowa buduje więź emocjonalną i rozwija kontakt.
- Zachęcaj dziecko do opowiadania np. o tym co się wydarzyło.
- Powtarzaj głoski, sylaby, wyrazy i zdania, tak aby dziecko obserwowało Ciebie w trakcie mówienia.
- Starajcie się mówić do dziecka wyraźnie, w miarę głośno i powoli.
- Pozwól dziecku przed lustrem – robić miny ćwicząc język, wargi, żuchwę i artykułując głoski.
- Zwróć uwagę na prawidłowe oddychanie (wdech nosem i wydech nosem, usta zamknięte).
- Czytaj dziecku krótkie wierszyki, rymowanki i powtarzaj je z dzieckiem.
- Stopniuj trudność, nie wykonujcie wszystkich ćwiczeń naraz.
- W razie wątpliwości konsultuj się z logopedą.
UWAGA:
Wypowiedzi osób z najbliższego otoczenia powinny być poprawne językowo. Do dziecka należy mówić powoli i wyraźnie. Mówiąc budujemy krótkie zdania, używamy prostych i zrozumiałych dla dziecka zwrotów. Mówiąc do małego dziecka unikamy zdrobnień i mowy dziecięcej.
ŻYCZĘ WSZYSTKIM DZIECIOM I RODZICOM SUKCESÓW I OSIĄGNIĘCIA CELU PIĘKNEJ WYMOWY
Poniższe przykładowe ćwiczenia i zabawy mają na celu stymulowanie i wspomaganie prawidłowego rozwoju dziecka, kształcą również – poza artykulacyjnymi – inne umiejętności np. bogacą słownictwo, rozwijają percepcję słuchową, kształcą spostrzegawczość, koordynację wzrokowo-ruchową.
- Ćwiczenia oddechowe
Należy zwrócić uwagę dziecka na prawidłowy sposób oddychania: powietrze nabieramy nosem przy zamkniętych ustach:
- dmuchanie na kolorowe przedmioty zawieszone na nitkach
- zdmuchiwanie skrawków papieru z gładkiej powierzchni np. stołu
- zabawa w wąchanie kwiatków
- wydmuchiwanie baniek mydlanych przez słomkę,
- przenoszenie za pomocą rureczki skrawków papieru
- zdmuchiwanie płomienia zapalonej świecy
- dmuchanie na kartki papieru trzymane przed ustami.
- Ćwiczenia usprawniające narządy mowy (język, wargi, podniebienie miękkie) – wszystkie ćwiczenia wykonujemy z dzieckiem w formie zabawy, w wolnym tempie z twarzą zwróconą w kierunku dziecka (jeśli to możliwe przed lustrem); przykładowe ćwiczenia:
a) ćwiczenia warg
- szerokie otwieranie i zamykanie buzi – zabawa „ziewający hipopotam”
- nadymanie policzków – zabawa w nadmuchiwanie baloników
- cmokanie – zabawa w posyłanie buziaków
- parskanie wargami – zabawa w motor
b) ćwiczenia języka
- wypychanie językiem na zmianę policzka lewego i prawego
- układanie języka w kąciki ust – zabawa „tykający zegar”
- klaskanie językiem – zabawa w naśladowanie chodu konia
- lizanie podniebienia przy otwartych ustach
- Ćwiczenia fonacyjne (wyraźne wymawianie samogłosek):
- aaa (zabawa w usypianie lalki),
- uuu (zabawa w lecący samolot),
- eee (zabawa w naśladowanie płaczu dziecka),
- e-o (naśladowanie samochodu policyjnego,
- i-u (naśladowanie karetki pogotowia,
- e-u (naśladowanie straży pożarnej.
- Ćwiczenia słuchowe (prawidłowy rozwój mowy rozwijany jest poprzez właściwy odbiór bodźców akustycznych) np.:
- rozróżnianie i naśladowanie dźwięków dochodzących z otoczenia
- wsłuchiwanie się w ciszę
- wysłuchiwanie i rozróżnianie dźwięków ze względu na natężenie (cicho-głośno), tempo (szybko-wolno), ilość (dużo-mało)
- naśladowanie wystukiwanego/wyklaskanego rytmu
- zabawa w kończenie słów np. doàmek, koàtek
- odróżnianie mowy prawidłowej od błędnej np. kaczka – kacka, zegar – segar itp.
- odgadywanie wyrazu np. d-o-m-ek
- wymyślanie wyrazów z daną głoską: na początku np. sz - szafa, szyba, szok; w środku np. kalosze, klasztor; na końcu np. klosz, kosz
- Ćwiczenia i zabawy dźwiękonaśladowcze (onomatopeje)
a) naśladowanie odgłosów wydawanych przez zwierzęta, pojazdy, przedmioty z bliskiego otoczenia dziecka (zachęcamy dziecko do powtarzania, możemy też wymyślać inne)
- kot miauczy miau, miau, miau
- pies szczeka hau, hau, hau
- krowa muczy mu, mu, mu
- kura gdacze ko, ko, ko
- kukułka kuka ku, ku, ku
- gąska gęga gę, gę, gę
- piłka skacze hop, hop, hop
- auto jedzie brum, brum, brum
- dzwony biją bim, bam, bom
- zegar robi tik, tak,
b) wierszyki dźwiękonaśladowcze – czytamy dziecku wierszyki i zachęcamy by próbowało naśladować słyszane w wierszu odgłosy (kilka przykładów poniżej)
Co kotek miał?
Mały Jasio kotka
przy kominku spotkał.
Ukłonił się kapeluszem
- porozmawiać z kotkiem muszę:
- miał kotek siostrę?
- Miau!...
- Miał kotek pazurki ostre?
- Miau!...
- Miał kotek mamę i tatę?
- Miau!...
- Miał kotek na grzbiecie łatę?
- Miau!...
I tak sobie przez godzinkę
rozmawiali przed kominkiem!
(Maria Kownacka)
Co słychać na wsi?
Na łące słychać: kle, kle!
Na stawie: kwa, kwa!
Na polu: kra, kra!
Przed kurnikiem: kukuryku!
Kokoko w kurniku.
Koło budy słychać: hau!
Na progu: miau!
A co słychać w domu,
Nie powiem nikomu.
(Wanda Chotomska)
Odgłosy
Jedzie pociąg – fu, fu, fu
Trąbi trąbka – tru, tru, tru
A bębenek – bum, bum, bum
Na to żabki – kum, kum, kum
Konik człapie – człap, człap, człap
Woda z kranu – kap, kap, kap
Mucha bzyczy – bzy, bzy, bzy
A wąż syczy – sy, sy, sy
A owieczki – me, me, me
- Rozwijanie zasobu słownictwa biernego i czynnego u dziecka
a) wskazujemy i nazywamy w obecności dziecka różne przedmioty z najbliższego otoczenia np. ubrania, zabawki, zwierzęta, pokarmy
b) obdarzamy komentarzem słownym każdą czynność wykonywaną razem z dzieckiem i w obecności dziecka np.:
- w trakcie zabawy z dzieckiem nazywamy przedmioty, którymi bawi się dziecko: np. bawimy się klockami, zbudujemy dom, dom będzie duży itp.
- zachęcamy dziecko do nazywania przedmiotów i czynności z życia codziennego związanych z jedzeniem, zabawą, myciem, ubieraniem się
- czytamy dziecku krótkie ilustrowane bajki a następnie zachęcamy dziecko do nazywania obrazków
- oglądamy z dzieckiem zdjęcia rodzinne i zachęcamy do wskazywania i nazywania osób znajdujących się na zdjęciach oraz wykonywanych czynności
c) ćwiczenie rozumienia – zachęcanie dziecka do rozpoznawania i wskazywania części ciała, przedmiotów, osób i czynności znanych dziecku z codziennego funkcjonowania np.
- pokaż gdzie jest zegar
- podaj mamie książkę
- weź do rączki piłkę
- rysujemy wspólnie z dzieckiem przedmioty znane z najbliższego otoczenia – rysując mówimy: „Teraz rysuję dom. Dom ma okna, drzwi, dach i komin itp”. Następnie zachęcamy dziecko do wskazywania i nazywania tego co zostało narysowane.
Bibliografia:
1.Danuta Klimkiewicz, Elżbieta Siennicka-Szadkowska, „Akademia wzorowej wymowy”, Skrzat.
- Krystyna Datkun-Czerniak, „Logopedia. Poradnik dla nauczycieli i rodziców. Jak usprawniać mowę dziecka”, MAC Edukacja.
- Bożena Dittfeld, „Spróbujmy mówić razem”, Impuls.
- Genowefa Demel, „Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola”, WSiP.
- Ewa Małgorzata Skorek, „Z logopedią na Ty Podręczny słownik logopedyczny”, Impuls.
Polecane strony Internetowe:
https://www.nebule.pl/logopedia-w-domu/
https://logopedarybka.pl/mowie-poprawnie-gloski-ciszace/
Opracowanie:
Róża Chodziak
