Źródło: https://ksiegarnia-edukacyjna.pl/product-pol-7472-Logopedyczny-Piotrus-Czesc-III-gloska-CZ.html

 

Czas na głoskę "cz"!

 

Przed rozpoczęciem wywołania głoski należy pamiętać o ćwiczeniach usprawniających motorykę narządów artykulacyjnych. 

Gimnastyka języka: 

- zlizywanie czubkiem języka z podniebienia, np. kawałka czekolady,

- przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu, np. rodzynek,

- "malarz" - język to pędzel, którego czubkiem dzieci mają naśladować malowanie różnych wzorów (linii, kółek, kwadratów, trójkątów) na podniebieniu,

- "słoń" - dosięgnij językiem (jak słoń trąbą) do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony, 

- unoszenie języka za górne zęby (wąski język),

- cofanie języka za wałek dziąsłowy, 

- klaskanie językiem, 

- "liczenie ząbków" - dotykanie czubkiem języka górnych zębów po wewnętrznej stronie, podczas szerokiego otwierania jamy ustnej, 

- "mycie zębów" - oblizywanie językiem górnych zębów po wewnętrznej stronie przy zamkniętych, a następnie otwartych ustach, 

- "zaczarowany język" - przytrzymanie przez kilka sekund czubka języka na podniebieniu przy szeroko otwartych ustach, 

Gimnastyka warg: 

- "straż pożarna" - wyraźne wymawianie samogłosek w parach: e o oraz a u, 

- "pyszczek rybki" - wysuwanie warg do przodu, a następnie naprzemienne ich otwieranie i zamykanie, 

- "ryjek" - układanie warg w kształcie ryjka, a następnie ich rozsuwanie do uśmiechu 

- "ryjek świnki" - wysuwanie zaokrąglonych warg do przodu (zęby widoczne), 

- rozchylanie warg jak przy uśmiechu, 

- "całuski" - cmokanie ustami, 

- "balonik" - nadymanie policzków, usta ściągnięte,

- "zmęczony konik" - parskanie wargami.

- "wąsy" - wysuwanie warg jak przy wymawianiu głoski u, położenie na górnej wardze słomki lub ołówka i próby jak najdłuższego utrzymania.

WYWOŁANIE GŁOSKI

Jeśli głoski "sz" i "ż/rz" realizowane są prawidłowo głoska "cz" nie powinna sprawić wiele trudności. Jednym ze sposobów wywołania głoska "cz" jest szybkie wymawianie głoski [t] i łączenie jej z głoską "sz" - tsz, tsz, tsz.... Kolejną metodą jest wymawianie [t] dziąsłowego (język uderza o górne dziąsła) z zaokrąglonymi ustami.

Źródło: https://rysopisy.eduzabawy.com/logopedyczne/gloska-cz/

 

UTRWALANIE GŁOSKI

1. Ćwiczymy "cz" w izolacji.

CZ, CZ, CZ...

 

2. Ćwiczymy "cz" w połączeniu z samogłoskami:

- nagłos w sylabach, logotomach, wyrazach, związkach wyrazowych:

CZA, CZO, CZE, CZU, CZY

CZACZO, CZACZE, CZACZU, CZACZY, CZOCZA...

CZEKOLADA, CZEPEK, CZOŁG, CZARNA, CZERWONY, CZUBEK,

CZERWONA CZAPKA, CZARY CZAROWNIKA, CZUBATY CZAJNIK,

 

- śródgłos w wyrazach, potem w związkach wyrazowych:

ACZA, ACZO, ACZE, ACZU, ACZY,

OCZA, OCZO, OCZE, OCZU, OCZY,

ECZA, ECZO, ECZE, ECZU, ECZY,

UCZA, UCZO, UCZE, UCZU, UCZY, 

YCZA, YCZO, YCZE, YCZU, YCZY,

MACZUGA, UCZEŃ, OCZY, KUBECZEK, SŁODYCZE,

UCZYNNY MARECZEK, KLUCZE NA HACZYKU, 

 

- wygłos w wyrazach, a następnie w związkach wyrazowych

ACZ, OCZ, ECZ, UCZ, YCZ

MECZ, WARKOCZ, MIECZ, BIEGACZ, PŁACZ.

 

3. Ćwiczymy wszystko w zdaniach:

UCZEŃ CZYTA CZYTANKĘ O CZAPLACH. 

CZAREK MA CZERWONY KUBECZEK. 

 

4. Ćwiczymy "cz" w połączeniach ze spółgłoskami: 

- nagłos w wyrazach, potem związkach wyrazowych:

CZŁOWIEK, CZTERY, CZWARTEK, 

 

- śródgłos w wyrazach, potem związkach wyrazowych:

KACZKA, TECZKA, PACZKA, DONICZKA, KOLCZYKI, 

CZAPECZKA NIEMOWLACZKA, KUBECZEK MLECZKA, POMARAŃCZOWY RĘCZNIK.

 

5. Trudniejsze grupy spółgłoskowe: 

W TECZCE, W DONICZCE, W PACZCE, W APTECZCE, NA POCZCIE, NA ŁĄCZCE.

 

6. Ćwiczymy wszystko w zdaniach. 

 

7. Różnicowanie "cz"-"c".

 

8. Wymowa zbitki głosek "szcz" - najpierw w nagłosie, potem w śródgłosie, na końcu w wygłosie (w sylabach, wyrazach, związkach wyrazowych). 

SZCZA, SZCZO, SZCZE, SZCZU, SZCZY, 

SZCZEGÓŁ, SZCZĘŚLIWY, SZCZELINA, SZCZYPIOREK, SZCZOTECZKA, SZCZAW. 

 

Polecam film: https://www.youtube.com/watch?v=12ypWgg-TTE 

Poniżej znajdują się karty pracy z głoską "cz".

Źródło: J. Góral-Półrola, S. Zakrzewska "Będę mówić poprawnie".

Powodzenia!